Zaparcia potrafią skutecznie uprzykrzyć życie. Dyskomfort, który powodują jest niezwykle uciążliwy i bywa przyczyną wielu frustracji. Jednak przewlekłe lub charakteryzujące się ostrym przebiegiem mogą być bardzo niebezpieczne dla zdrowia, dlatego należy je leczyć.

Co to są zaparcia i skąd się biorą?

Zaparcia to zaburzenie przemiany materii, w którym pojawia się trudność z wypróżnieniem oraz zmniejszenie ilości wydalanych stolców. Innymi określeniami na zaparcia są: zatwardzenie, utrudnione wypróżnienie, utrudnione defekacja, opóźnienie wypróżnień, niedokrwistość zaparcia. Do objawów zaparć zaliczamy: trudności z wypróżnieniem, ból i uczucie dyskomfortu w okolicy brzucha, kolkę jelitową, nieregularne wypróżnienia, twarde stolce, wymioty, wzdęcia i nieprzyjemny zapach stolca.

Zaparcia mogą być spowodowane różnymi czynnikami, takimi jak nieodpowiednia dieta, brak aktywności fizycznej, zbyt mała ilość płynów w diecie, niektóre leki i choroby układu pokarmowego. W celu złagodzenia objawów zaparć zaleca się włączenie do diety produktów bogatych w błonnik, picie dużej ilości płynów oraz zwiększenie aktywności fizycznej. W niektórych przypadkach konieczne może być stosowanie leków przeczyszczających.

Zaparcia w ciąży

Zaparcia są częstym problemem występującym u kobiet w ciąży. Może to być spowodowane wieloma czynnikami, takimi jak zmiany hormonalne, większe uciskanie na jelita przez rosnący brzuch, zmiany w diecie oraz zwiększone wchłanianie wody i elektrolitów w jelitach. Aby zapobiec zaparciom w ciąży, zaleca się spożywanie dużych ilości płynów i produktów bogatych w błonnik, unikanie produktów, które mogą zaparcia (np. białe pieczywo, słodycze, fast food), regularne wykonywanie ćwiczeń fizycznych oraz dostosowanie diety do indywidualnych potrzeb. 

Dobrym sposobem na radzenie sobie z zaparciami jest stosowanie ziół. w ciąży, należy jednak stosować je ostrożnie, ponieważ niektóre z nich mogą wywierać działanie osmotyczne lub prowadzić do skurczu mięśni gładkich jelit, co może być niebezpieczne dla rozwijającego się płodu. Zioła, które mogą być stosowane w ciąży na zaparcia, to:

• rumianek (działa łagodząco na błonę śluzową jelit)
• koper włoski (działa rozkurczająco na mięśnie gładkie jelit)
• szałwia (działa przeciwskurczowo i rozkurczająco na mięśnie gładkie jelit)
• mięta pieprzowa (działa rozkurczająco na mięśnie gładkie jelit, pobudza perystaltykę jelit)
• babka lancetowata (działa przeczyszczająco, ale łagodnie, dzięki zawartości pektyn i glikozydów)

Przed zastosowaniem jakiegokolwiek zioła na zaparcia w ciąży, zaleca się skonsultowanie się z lekarzem lub farmaceutą w celu uzyskania porady dotyczącej dawkowania i możliwych interakcji z innymi lekami.

Zaparcia u niemowląt i małych dzieci

Zaparcia u niemowląt i małych dzieci mogą być spowodowane różnymi czynnikami, takimi jak: zmiana diety, zbyt mała ilość płynów w diecie, zakażenie jelit, alergia pokarmowa, choroby układu pokarmowego lub infekcje. Objawami zaparć są: trudności z wypróżnieniem, twarde stolce, kolkę jelitową, brak apetytu, wzdęcia i nieprzyjemny zapach stolca. Aby zapobiec zaparciom u niemowląt, zaleca się odpowiednią dietę bogatą w błonnik i płyny, regularne wypróżnianie oraz unikanie podawania leków przeczyszczających bez konsultacji z lekarzem. 

Aby minimalizować problemy trawiennie, przede wszystkim należy zadbać o odpowiednią dietę. Warto podawać dziecku produkty zawierające pektyny (np. jabłka, marchew, dynia, banany), które pomagają w utrzymaniu prawidłowej perystaltyki jelit. Można również wprowadzić do diety produkty fermentowane (np. kiszone warzywa, jogurt naturalny), które zawierają prozdrowotne bakterie kwasu mlekowego. Regularne masowanie brzuszka dziecka w kierunku ruchów zegara może pomóc w usprawnieniu perystaltyki jelit i ułatwieniu wypróżnienia.

U niemowląt i małych dzieci, nie zaleca się stosowania jakichkolwiek form leczenia zaparć, bez konsultacji z lekarzem. Niektóre zioła mogą działać osmotycznie lub prowadzić do skurczu mięśni gładkich jelit, co może być niebezpieczne dla rozwijającego się organizmu dziecka. W przypadku konieczności stosowania ziół na zaparcia u niemowląt, należy skonsultować się z lekarzem w celu uzyskania porady dotyczącej odpowiedniego zioła i dawkowania. Zioła, które mogą być stosowane, to podobnie jak w przypadku kobiet ciężarnych:

• rumianek (działa łagodząco na błonę śluzową jelit)
• koper włoski (działa rozkurczająco na mięśnie gładkie jelit)
• szałwia (działa przeciwskurczowo i rozkurczająco na mięśnie gładkie jelit)
• mięta pieprzowa (działa rozkurczająco na mięśnie gładkie jelit, pobudza perystaltykę jelit)
• babka lancetowata (działa przeczyszczająco, ale łagodnie, dzięki zawartości pektyn i glikozydów)

Zaparcia nawykowe

Zaparcia nawykowe, to trudność, która powstaje najczęściej w wyniku nieprawidłowej diety i braku aktywności fizycznej. Aby złagodzić ich przykre skutki, warto poznać poniższe wskazówki:

• codziennie rano wypij 1-2 duże szklanki przegotowanej, ciepłej wody. Dla lepszych efektów dodaj soku z połówki cytryny i szczypty chilli. Cytryna i ostre przyprawy poprawiają perystaltykę jelit
• codziennie wypijaj wywar z semienia lnianego
• nawadniaj organizm wodą, sokami owocowymi lub warzywnymi, najlepiej świeżo wyciskanymi. Dobrze, aby soki zawierały cząstki. Szczególnie trafnym wyborem będzie sok z kiszonej kapusty lub ze śliwek
• w ciągu dnia popijaj herbatki owocowe lub ziołowe
• Postaw na kiszonki – kapusta kiszona i ogórki powinny na stałe zagościć w Twojej diecie
• jedz owoce, takie jak jabłka, gruszki i śliwki, które są bogate w błonnik pokarmowy.
• jedz warzywa, takie jak brokuły, marchewki i fasola, które również są bogate w błonnik
• wprowadź do diety produkty pełnoziarniste, takie jak pełnoziarniste pieczywo, otręby i płatki owsiane, które są również bogate w błonnik. Na śniadanie przygotuj sobie owsiankę z suszonymi śliwkami. Ten produkt niemal „od ręki” rozwiązuje problemy z wypróżnianiem
• jako przekąskę stosuj orzechy i nasiona, takie jak migdały, nasiona chia i sezam, które również zawierają błonnik

Oprócz zmiany diety, spróbuj również zwiększyć ilość aktywności fizycznej i unikać siedzenia przez długi czas. Jeśli te metody nie pomogą, skonsultuj się z lekarzem, aby uzyskać dalsze wskazówki dotyczące leczenia zaparć.